Thăm ngôi đền cổ nhất xứ Thanh

- Hoàng đế Lê Đại Hành húy là Lê Hoàn (941-1005), sinh ra tại trang Kẻ Xốp, huyện Di Phong Châu Ái (nay là làng Trung Lập, xã Xuân Lập, Thọ Xuân). Tại làng Trung Lập, xã Xuân Lập, huyện Thọ Xuân ngày nay đền thờ Lê Hoàn là một trong những ngôi đền cổ nhất xứ Thanh, với tuổi đời trên dưới 1.000 năm.

 
Đền nằm trong hệ thống di tích Quốc gia, là một quần thể những công trình kiến trúc thờ tự tưởng nhớ liên quan đến Lê Hoàn và những bậc sinh thành, nuôi dưỡng ông như: Nền Sinh thánh (nơi sinh Lê Hoàn), lăng Quốc mẫu (nơi chôn cất mẹ Lê Hoàn), lăng Hoàng Khảo (nơi chôn cất cha Lê Hoàn), lăng mộ Lê Đột (nơi chôn cất cha nuôi Lê Hoàn).

Trải qua bao biến cố, thăng trầm của lịch sử, đền thờ Lê Hoàn mang dáng vẻ cổ kính, trầm mặc, với lối kiến trúc độc đáo gắn liền với tâm thức cổ xưa.

Giá trị kiến trúc, nghệ thuật đặc sắc của đền thờ Lê Hoàn là lối kiến trúc hình chữ công, có hệ vì kèo đặc trưng gồm giá chiêng, chồng rường, con nhị, kéo góc theo lối dầm đỡ chống nóc, tạo nên một sự liên kết vững chắc đối với các vì cũng như tổng thể ngôi nhà.

Ngôi đền còn có những bức chạm thủng, chạm nổi, chạm bong tinh xảo, bố cục chặt chẽ, thể hiện tư duy thẩm mỹ cao của những nghệ nhân tài hoa.

Với lối kiến trúc truyền thống cùng nghệ thuật trang trí đặc sắc, đền thờ Lê Hoàn được đánh giá là một trong những di tích lịch sử, văn hóa - kiến trúc nghệ thuật cổ, độc đáo bậc nhất xứ Thanh.

Đặc biệt, tại đền thờ còn lưu giữ được nhiều tài liệu, hiện vật cổ như: văn bia, sắc phong, lệnh chỉ, câu đối, đại tự, hương án, khám thờ, tượng pháp, 14 đạo sắc phong của các đời vua từ năm 1674 đến 1887, 6 đạo lệnh chỉ của các chúa Trịnh.

Trong đền còn lưu giữ nhiều đồ vật quý, đặc biệt là có 1 đĩa bằng đá trắng, tương truyền là của vua nhà Tống tặng Lê Hoàn. Đĩa có đường kính 36 cm, trong lòng đĩa ghi chữ: “Giang Nam nhất phiến tuyết, Trác khí vạn niên trân”.

Tại đền thờ hiện nay còn 2 tấm bia được dựng vào những năm đầu thế kỷ XVII.

Qua nhiều thế kỷ tồn tại, đền thờ Lê Hoàn luôn là nơi hậu thế hướng về, bày tỏ sự thành kính, ngưỡng vọng, tri ân và thực hành các nghi lễ thờ cúng người Anh hùng dân tộc, vị Vua khai sáng vương triều tiền Lê.

Đền thờ Lê Hoàn được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt năm 2018. Lễ hội truyền thống Đền thờ Lê Hoàn diễn ra từ ngày 7-9/3 âm lịch hằng năm tại làng Trung Lập, xã Xuân Lập với nhiều hoạt động văn hóa dân gian đặc sắc như: Hội thi dựng trại binh thời Lê, các trò chơi, trò diễn dân gian, thi đấu vật, kéo co, cờ tướng, thi làm bánh lá răng bừa...
Nguồn;(Baovhds)